Ahşap Malzemeler Nasıl Onarılır?

Ahşap sistemlerin yapısal sorununun çözümlenmesi, onarım uygulamaları ile gerçekleştirilmektedir.

Ahşap strüktürün korunmasında, temel yaklaşım olan “sağlamlaştırma yöntemi” iki ana başlık altında inceliyoruz;
1. Yapı sistemi öğelerinin, mevcut durumunda bırakılıp, yalnız dış etkenlere karşı yalıtımının sağlanması,
2. Yapı sistemi öğelerinin, aynı malzeme veya farklı malzemeler yardımı ile sağlamlaştırılması yalıtımının sağlanması,
biçiminde ele alınmaktadır.

Uygulamalarda, yenilenen ahşap öğelerin, orijinal öğelerden ayırt edilmesi, farklı malzeme ile yapılan takviye de, orijinal malzemeye saygınlığın olması gibi genel onarım ilkelerine bağlılık gereklidir.
Uygulama biçimlerinin belirlenmesinde, mevcut yapısal kurgunun rölövesinin çıkarılması ve öğelerin tek tek ele alınarak sorunlarının saptanması, korumanın kalıcılığı açısından önemlidir. Ahşap öğelerin bozulmaları, yapıda bulundukları konumlarına göre çok veya az olmaktadır.

Genel olarak dış etkenlere açık ve taşıyıcı durumda olan ahşap öğelerde, çürüme, çatlama, parça kopması, mukavemetin yitirilmesi şeklinde ortaya çıkmakta ve bu noktaların ulaşılabilirlik durumlarına göre önlemler alınmaktadır. Alman bu önlemleri bozulan parçaların kesilip çıkarılarak, yeni ahşapla eklemeler yapılması, parça değişimi veya bozulan parçaların kimyasal maddelerle onarımıdır.
Yeni Ahşap Ekleme veya Değişim ile Onarımı; Geleneksel döşeme kirişleri, çatı makaslan ve ahşap iskelet öğelerinde kullanılan, birleşme noktalarının düzenleme biçimleri, çeşitlilik göstermektedir. Kirişlerde, dikme, başlık ve tabanların veya payanda, taban ve dikmelerin birleşme noktalarında, geçmeli birleşme tekniği kullanılmakta, bazen de geçmesiz birleşimler görülmektedir.
Geçmeli Birleşimler; Düz ek, Eğri ek, Düz bindirmeli ek, Eğri burunlu düz ek biçiminde, döşeme kirişlerinde,
Düz kenet ek; mesnet üzerinde birleşen ve çekmeye çalışan çubukların eklenmesinde,
Eğri burunlu kamalı kenet ek; mesnet üzerinde birleşen kirişlerde, tavan kirişlerinde,
Kırlangıç kuyruğu göğüslü ek; çoğunlukla bütün öğelerde,
Kurt ağızı kamalı ek; çatı konstrüksiyonunda,
Takozlu düz ek; çekmeye çalışan kısımlar dışında, daha çok duvar üzerinde birleşen döşeme kirişlerinde bulon veya ağaç çivi takviyeli,
Takozlu kenet ek; kirişlerde ağaç çivi veya lamalarla takviyeli, gibi çeşitli birleşimler mevcuttur. Ahşap öğelerin onaranında, bu birleşimlerden yararlanılmaktadır.

Geçmesiz Birleşimler; îki ahşap parçayı birbirine bağlayan yardımcı elemanlar kullanılmaktadır.

Bu biçimde yapılan birleşimler; çivi, kanca, bulon, ahşap kama veya özel madeni bağlar ve tutkal ile elde edilmektedir.
Kimyasal Maddeler ile Ahşap Onarımı; Yapı sisteminde, bozulan ahşap parça çıkarılamayacak bir konumda ise veya süsleme elemanlarının yerinde, yenilenmeden onarılması gerektiği özel durumlarda kimyasal maddelerden yararlanılmaktadır.

Bozulan, ahşap parça yerinde veya askıya alınarak üzerinde, açılan deliklerden epoksi reçine akıtılarak uygulanmaktadır. Bu madde ahşap ile birleştiğinde, ahşabın mukavemetini, orijinal durumundan daha fazla yapmakta ve hatta yangına karşı da dirençli kılmaktadır.

Oldukça pahalı olan bu yöntem, pratik kullanım için önerilmemektedir. Ayrıca bu tür kimyasal onarımların ahşap yüzeyinde yoğuşma ile su toplanmasına bunun da ahşabın yeniden çürümesine neden olduğu ileri sürülmektedir.
Yukarıda anlatılan onarım teknikleri kullanılarak, yapısal strüktürü meydana getiren bütün öğelerde, sağlamlaştırma yapılabilmektedir. Aşağıda öncelikle bozulmaya uğrayan üst örtüden başlayarak, döşeme kirişleri ve çıkmalar, ahşap karkas duvarlarda sağlamlaştırma önerileri ve konu ile ilgili detay çözüm örnekleri ile belirtilmektedir.