Eski Ankara Evleri Hakkında Teknik Bilgi

Ankara evleri plan kuruluşu açısından sade ve basit olmuştur. 17. ve 18.yüzyıllar arasında az sayıda yapılan dış sofalı evlerin bir kısmında, sofa odaların arasında da devam etmiştir.

Odaların sıraya dizilmiş örnekleri az olup, çok kez farklı yönlerde ve sofa etrafında serbestçe gruplanmıştır. Genelde iç sofalı plan tipleri uygulanmıştır. Büyük konaklara pek rastlanmayan, geleneksel kent dokusunda mimari, küçük ve ölçülü bir boyutta uygulanmıştır.



Avlu genelde toprak veya taş kaplı olup, sokaktan avluya girilmiş ve buradan diğer mekanlara geçilmiştir. Alt katta hizmet odaları, üst katta ailenin oturma ve yatma odaları olup, kışlık ve yazlık bölümleri olan evlerde yapılmıştır. Kış odaları, evin alt asma veya korunaklı orta katında, basık tavan ve kargir duvarlardan oluşmuştur.

Yazlık odalar ise üst kat sofa çevresinde yer almıştır. Bu katta yapılan, Selamlık olarak da kullanılabilen, baş oda niteliğindeki oda (divanhane) genelde sokak tarafında çıkmalı yapılmıştır. Harem ve Selamlık iki yapı halinde olan evler az sayıda uygulanmıştır. Klasik diye isimlendirilen Ankara evini 19.yüzyıldan itibaren uygulanan ampir Ankara evi izlemiştir. Plan tipi, klasik evden farklı olmuş, İstanbul kökenli orta sofalı ve simetrik plan şeması kullanılmaya başlanmıştır.

Yapı Sistemi nedir?

Ankara ve çevresinde Ankara evi adı ile bir kavram oluşmuştur. Üst kat çıkmaları kalın ve dört köşe ağaçların birbiri üzerine taşkın olarak konulması şeklinde oluşturulan konsollara taşıtılmış ve bu şekilde oluşturulan çıkmalar eve özgünlük kazandırmıştır.

Ahşap iskelet aralan kerpiçin yanı sıra tuğla ile de doldurulmuştur. Ara dolgu kerpiç olduğu zaman iki yüzlü sıvanan duvarlar, tuğla iken ahşap iskelet daha düzgün yapılıp dış yüzey sıvasız bırakılmıştır. Tuğla cepheye, dekoratif bir görüntü kazandırmıştır.

17. ve 18.yüzyıl arasında oluşturulan bu evler, 19.yüzyılda yerini ampir Ankara evine bırakmıştır. Yapı sistemi aynı olmakla birlikte, cephe değişmiş, duvar yüzeyleri komple sıvanmıştır.

Kargir Duvar nedir?

Doğal ya da yapay taş ve blokların harç adi verilen bağlayıcı malzemelerle veya harçsız olarak örülmesiyle oluşturulan yapı elemanlarına “Kârgir Duvarlar” denilmektedir.
Başlıca kârgir duvar gereçleri;

1. Doğal taşlar


2. Yapay taşlar


3. Harçlar dir.

• DOĞAL TAŞLAR: Taşıyıcı duvarlarda kullanılan basınç dayanımı 350 kg/cm2 den yüksek olan ocaklardan elde edilen taşlardır.


• YAPAY TAŞLAR: Fabrika tuğlaları (dolu, düşey, yatay, delikli, klinker v.s.) basınç dayanımı 50 kg/cm2 den yüksek “gazbeton” duvar blokları ve delik alanları toplamı yüzey alanlarının % 35 inden az olan kireç kumtaşı blokları ile dolu beton briketler bu guruptandır.


• HARÇLAR: Kârgir duvarların örülmesinde çimento, kireç gibi bağlayıcıların belirli oranlarda kum ve suyla karıştırılmasıyla elde edilen harçlar kullanılmaktadır.